معنی النبا العظیم در تفسیر نمونه چیست؟

بسم الله الرحمن الرحیم

  《مسأله  ولایت  و  نبأ عظیم》 

  نبأ عظیم به چند معنى تفسیر شده:

قیامت، قرآن، تمام اصول عقائد دینى اعم از مبدأ و معاد، ولى قرائن موجود در مجموعه آیات این سوره، نشان مى دهد که: تفسیر آن به  معاد  از همه برترى دارد.

ولى، در روایات زیادى که از طرق اهل بیت(علیهم السلام) و بعضى از طرق اهل سنت نقل شده،  نبأ عظیم  (خبر بزرگ) به مسأله ولایت و امامت امیر مؤمنان على(علیه السلام)که مورد اختلاف و گفتگو از سوى جمعى بود، یا به مسأله  ولایت به طور اعم  تفسیر شده است. 
این روایات، گاه از خود على(علیه السلام)، و گاه از امامان دیگر(علیهم السلام) نقل شده، که به عنوان نمونه سه روایت را در اینجا مى آوریم:
 
۱ ـ روایتى است که حافظ،  محمّد بن مؤمن شیرازى  که از علماى اهل سنت است نقل کرده که:

رسول اللّه(صلى الله علیه وآله) در تفسیر  عَمَّ یَتَساءَلُونَ * عَنِ النَّبَإِ الْعَظِیمِ  فرمود:

منظور ولایت على(علیه السلام) است که از انسان در قبر درباره آنها سؤال مى شود، و هیچ کس در شرق و غرب عالم، در برّ و بحر از دنیا نمى رود، مگر این که فرشتگان از او درباره ولایت امیر مؤمنان(علیه السلام) بعد از مرگ پرسش مى کنند، و به او مى گویند: دینت چیست؟ پیامبرت کیست؟ و امامت کیست؟.(۱٠)
 
۲ ـ در حدیث دیگرى آمده است:

روز جنگ  صفین  مردى از لشکر  شام  در حالى که سلاح بر تن پوشیده، و قرآنى حمایل کرده بود، وارد میدان شد، و سوره  عَمَّ یَتَساءَلُونَ * عَنِ النَّبَإِ الْعَظِیمِ  را تلاوت مى کرد، على(علیه السلام)شخصاً به میدان او آمد و به او فرمود: أَتَعْرِفُ النَّبَأَ الْعَظِیْمِ الَّذِى هُمْ فِیْهِ مُخْتَلِفُونَ:  آیا مى دانى نبا عظیمى که در آن اختلاف دارند چیست ؟! 
آن مرد در جواب گفت:نه ، نمى دانم! 
امام فرمود: أَنَا وَ اللّهِ النَّبَأُ الْعَظِیْمُ الَّذِى فِیْهِ إِخْتَلَفْتُمْ وَ عَلى وِلایَتِى تَنازَعْتُمْ، وَ عَنْ وِلایتَىِ رَجَعْتُمْ بَعْدَ ما قَبِلْتُم. وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ تَعْلَمُونَ ما عَمِلْتُمْ:

منم آن نبأ عظیم که درباره آن اختلاف دارید! و در ولایت من به نزاع برخاسته اید، شما از ولایت من باز گشتید بعد از آن که پذیرفتید، و در قیامت خواهید دانست که چه عملى انجام داده اید !.(۱۱)
 
۳ ـ در روایتى از امام صادق(علیه السلام) آمده است: أَلنَّبَأُ الْعَظِیْمُ الْوَلایَةُ:  نبأ عظیم همان مسأله ولایت است .(۱۲)
 
جمع میان محتواى این روایات، و آنچه در مورد تفسیر آیه به مسأله  معاد  ذکر کردیم، از دو راه ممکن است:
_ نخست این که:  نبأ عظیم  مفهوم وسیع و گسترده اى دارد که همه اینها را شامل مى شود، هر چند به هنگام نزول این آیات تکیه قرآن بیش از همه در بیان این جمله، روى مسأله معاد بود، ولى این مانع نمى شود که آیه مصداق هاى دیگرى نیز داشته باشد.
 
_ دیگر این که: همان گونه که مى دانیم و بارها نیز گفته ایم، قرآن داراى بطون مختلفى است، یعنى یک آیه ممکن است معانى متعددى داشته باشد که از میان آنها یک معنى ظاهر است، و معانى دیگر، بطون قرآن است که به کمک قرائن مختلفى از آن استفاده مى شود، و یا به تعبیر دیگر، نوعى دلالت التزامى است که براى همه کس جز خاصان روشن نیست.
 
تنها این آیه نیست که داراى ظاهر و باطنى است، آیات زیاد دیگرى در قرآن کریم داریم که در روایات اسلامى تفسیرهاى گوناگونى براى آن آمده، که بعضى هماهنگ با ظاهر است، و بعضى معنى باطن را بیان مى کند.

""تفسیر نمونه""

معاونت پژوهش قرارگاه فرهنگی تبلیغی النبأ العظیم